Tết Trung Thu là dịp lễ lớn thứ ba tại Việt Nam. Đây là dịp đánh dấu thời điểm mặt trăng tròn và sáng nhất vào mỗi dịp rằm tháng 8 âm lịch. Tết Trung Thu mang trong mình những ý nghĩa đặc biệt và rất riêng. Đây còn là dịp lễ hướng về sự đoàn viên và sự sum vầy. Vào mỗi mùa trung thu, trẻ em có thể thỏa sức dạo chơi, phá cỗ dưới ánh trăng sáng. Trung Thu đã trải qua rất nhiều năm tuy nhiên không phải ai biết rõ nguồn gốc và ý nghĩa của nó. Trong bài viết hôm nay, chrusan.com sẽ chia sẻ đến bạn nguồn gốc của tết Trung Thu.
Mục Lục
Nguồn gốc của Tết Trung thu
Tết trung thu bắt nguồn từ thời nhà Đường
Trung thu, là giữa mùa thu. Tết Trung thu như tên gọi là ngày giữa mùa thu. Tức là vào rằm (ngày 15) tháng Tám âm lịch. Tết Trung thu tại Việt Nam không biết có tự bao giờ. Không có sử liệu nào nói rõ về gốc tích của ngày lễ rằm tháng 8.
Theo tích xưa, Tết Trung thu bắt đầu từ đời nhà Ðường, thời vua Duệ Tôn, niên hiệu Văn Minh. Năm ấy vào đêm khuya rằm tháng tám, gió mát, trăng tròn thật đẹp, trong khi ngự chơi ngoài thành, nhà vua gặp một vị tiên giáng thế trong lốt một ông lão đầu bạc phơ như tuyết. Vị tiên hóa phép tạo một chiếc cầu vồng, một đầu giáp cung trăng, một đầu chám mặt đất, và nhà vua trèo lên cầu vồng đi đến cung trăng và dạo chơi nơi cung Quảng. Trở về trần thế, vua luyến tiếc cảnh cung trăng đầy thơ mộng, nhà vua đặt ra tết Trung thu.
Ngày Tết này sau đó du nhập vào Việt Nam. Trong ngày Tết Trung thu người ta bày cỗ với bánh trái hình mặt trăng, treo đèn kết hoa, nhảy múa ca hát, múa lân rất tưng bừng. Nhiều nơi có những cuộc thi cỗ, thi làm bánh của các bà các cô. Trẻ em có những cuộc rước đèn và nhiều nơi có mở cuộc thi đèn. Nhiều gia đình bày cỗ riêng cho trẻ em và trong mâm cỗ xưa thường có ông tiến sĩ giấy đặt ở nơi cao đẹp nhất. Xung quanh là bánh trái hoa quả…
Giờ vào dịp Trung thu, các địa điểm dân phố hoặc TTTM lớn đều có tổ chức trang trí và các hoạt động riêng cho trẻ em; lại là nơi được nhiều vị phụ huynh lựa chọn đưa các bé đến cùng vui chơi, chụp ảnh.
Tết Trung thu ở Việt Nam
Theo các nhà khảo cổ học thì Tết Trung thu ở Việt Nam có từ thời xa xưa, đã được in trên mặt trống đồng Ngọc Lũ. Còn theo văn bia chùa Đọi năm 1121 thì từ đời nhà Lý, Tết Trung thu đã được chính thức tổ chức ở kinh thành Thăng Long với các hội đua thuyền, múa rối nước và rước đèn. Đến đời Lê – Trịnh thì Tết Trung thu đã được tổ chức cực kỳ xa hoa trong phủ Chúa mà “Tang thương ngẫu lục” đã miêu tả.
Học giả P.Giran (trong Magiet Religion, Paris, 1912) khi nghiên cứu về nguồn gốc Tết Trung thu đã chỉ ra rằng từ xa xưa. Ở Á Đông người ta đã coi trọng Mặt Trăng và Mặt Trời như một cặp vợ chồng. Họ quan niệm Mặt Trăng chỉ sum họp với Mặt Trời một lần mỗi tháng (vào cuối tuần trăng). Sau đó, từ ánh sáng của chồng, nàng trăng mãn nguyện đi ra và dần dần nhận được ánh dương quang – trở thành trăng non, trăng tròn, để rồi lại đi sang một chu kỳ mới.
Do vậy, trăng là âm tính, chỉ về nữ và đời sống vợ chồng. Và ngày Rằm tháng 8, nàng trăng đẹp nhất, lộng lẫy nhất. Nên dân gian làm lễ mở hội ăn Tết mừng trăng. Còn theo sách “Thái Bình hoàn vũ ký” thì: “Người Lạc Việt cứ mùa thu tháng Tám mở hội, trai gái giao duyên, ưng ý nhau thì lấy nhau”. Như vậy, mùa thu là mùa của thành hôn.
Việt Nam là một nước nông nghiệp nên nhân lúc tháng 8 gieo trồng đã xong, thời tiết dịu đi. Đây là lúc “muôn vật thảnh thơi” (bia chùa Đọi 1121), người ta mở hội cầu mùa, ca hát vui chơi Tết Trung Thu
Ý nghĩa Tết Trung thu
Trải qua hàng ngàn năm, con người luôn cho rằng có mối liên hện giữa cuộc đời và vầng trăng. Trăng tròn và trăng khuyết, niềm vui nỗi buồn, sự đoàn tụ, sum họp hay chia tay. Cũng từ đó trăng tròn là biểu tượng của sum họp. Và Tết trung thu cũng được gọi là Tết đoàn viên.
Trong ngày vui này, theo phong tục người Việt, tất cả các thành viên trong gia đình đều mong muốn quây quần bên nhau cùng làm cỗ cúng gia tiên. Khi đêm xuống, mặt đất ngập tràn ánh trăng vàng; xóm làng cùng nhau tụ họp uống nước chè xanh; ăn bánh, ngắm trăng và bày hoa quả, bánh kẹo cho trẻ em vui chơi, rước đèn, múa Lân, trông trăng, phá cỗ…
Ngoài ý nghĩa vui chơi cho trẻ em và người lớn. Tết Trung thu còn là dịp để người ta ngắm trăng tiên đoán mùa màng và vận mệnh quốc gia. Nếu trăng thu màu vàng thì năm đó sẽ trúng mùa tằm tơ, nếu trăng thu màu xanh hay lục thì năm đó sẽ có thiên tai. Và nếu trăng thu màu cam trong sáng thì đất nước sẽ thịnh trị.
Phong tục ngày Tết trung thu trên thế giới
Những phong tục vào ngày Trung Thu ở Việt Nam đều đã quá quen thuộc với tất cả chúng ta. Thế nhưng, cũng vào ngày này, trên thế giới có gì khác biệt? Hãy cùng chúng tôi dạo quanh một vòng thế giới để biết Trung Thu ở các nước khác có gì mới lạ ngay nhé.
Trung Quốc
Ở Trung Quốc, Trung Thu là ngày lễ lớn thứ 2 chỉ sau Tết Nguyên Đán. Vào ngày này, khắp các ngả đường, người ta đều treo đủ các loại đèn lồng rực rỡ. Những chiếc đèn hoa đầy màu sắc, hình thù khiến cho không khí trở nên vô cùng náo nhiệt. Vào đêm trăng rằm tháng 8, các thành viên trong gia đình sẽ quây quần, tụ tập lại với nhau. Họ cùng nhau thưởng thức bánh, trà và gửi cho nhau những lời chúc tốt đẹp và đầy ý nghĩa.
Điều đặc biệt của Trung Thu ở Trung Quốc đó là lễ hội đèn hoa đăng. Đây là hoạt động ngoài trời mà dường như ai cũng yêu thích. Mọi người sẽ đến bên bờ sông xem múa lân, thả đèn trời, đèn hoa đăng. Tất cả tạo nên một vùng trời lung linh tỏa sáng không khác gì ánh sáng của trăng rằm.
Thái Lan
Tết Trung Thu ở Thái Lan thường được gọi là “lễ cầu trăng”. Ngày lễ này được tổ chức vào đúng ngày 15/8 hàng năm. Theo truyền thuyết người Thái Lan. Đây là ngày Bát Tiên sẽ mang đào tiên tới cung trăng để chúc thọ Quan Âm. Vì vậy, người dân nơi đây rất thích làm bánh hình quả đào trong ngày Tết Trung Thu.
Trong đêm đó, mọi người sẽ cùng tham gia vào lễ cúng trăng. Tất cả sẽ ngồi chung quanh bàn thờ Quan Thế Âm Bồ Tát và Bát Tiên để cầu nguyện những điều may mắn, hạnh phúc. Sau cùng, họ sẽ ăn bưởi và bánh nhân sầu riêng để mong cuộc sống luôn viên mãn, sum vầy.