Lễ cúng đất đầu năm được xem là một phong tuc, nghi thức tâm linh đã từ lâu đời trong văn hóa của người Việt. Một đặc biệt, phong tục này đã được người Việt ta lưu truyền qua rất nhiều thế hệ vào mỗi dịp đầu năm mới. Tuy nhiên mọi người vẫn chưa hiểu rõ về lễ cúng đất đầu năm. Để hiểu rõ hơn về cách thức chuẩn bị cũng như ý nghĩa và bào văn tế thường dùng trong phong tục này, mời các bạn theo dõi bài viết dưới đây của chrusan.com nhé!
Mục Lục
Lễ cúng đất đầu năm là gì?
Cúng đất đầu năm là phong tục tập quán của người Việt thực hiện vào mỗi dịp xuân năm mới. Theo quan niệm của cha ông, mỗi nơi mà con người sinh sống đề có một vị thần cai quản, giữ đất được gọi là thần Thổ Công. Bất cứ khi nào làm việc gì đó liên quan đến đất đai thì chủ đất sẽ làm lễ cúng Thổ Công để công việc được tiến hành êm xuôi, công việc làm ăn thuận lợi hơn.
Đặc biệt, lễ cúng đất được tiến hành vào những dịp trên thì vào những ngày lễ trong năm như mùng 1, ngày rằm, lễ Tết… đều cần làm lễ khấn Thổ Công. Lễ cúng đất vào dịp đầu năm và cuối năm với mục đích gia chủ báo cáo với Thổ Công những việc đã làm trong năm cũ. Nhằm thể hiện sự thành kính và lòng tin đối với thần linh. Và cầu mong thần linh phù hộ cho gia đỉnh được nhiều sức khỏe; làm ăn thuận lợi, gặt nhiều thành công trong năm mới.
Lễ cúng đất đầu năm thường sẽ được tiến hành vào rằm tháng Giêng (ngày Tết Nguyên Tiêu). Ở một số vùng có phong tục tập quán riêng thì lễ cúng đất đầu năm được tiến hành vào tháng 2 Âm lịch.
Cách chuẩn bị và tiến hành lễ tạ đất đầu năm
Những lễ vật cúng tạ đất đầu năm bao gồm: Trái cây, hoa tươi, nhanh, gạo, muối trắng, rượu, các loại bánh kẹo, trầu cau, xôi, chè. Ngoài ra, vật lễ cúng còn có: tiền vàng, cây vàng hoa đỏ, 5 con ngựa màu xanh (đỏ, chàm tím, trắng, vàng)
Đối với gia đình có bàn thờ gồm 3 lưu hương để thờ Bà cô Tổ dòng họ. Lư hương thờ Quan Đương Xứ Thổ. Và lư hương thờ Hội động gia tiên thì cần chuẩn bị các lễ vật cúng đất đầu năm như sau:
- Hương thơm, hoa tươi gồm 10 hoa hồng đỏ chia làm 2 lọ và đặt 2 bên bàn thờ
- Lá trầu gồm 3 lá và 3 quả cau
- 2 đĩa xôi, 2 đĩa trái cây. Và 2 đĩa bánh kẹo đặt 2 bên bàn thờ
- Gà luộc nguyên con được bày lên đĩa to. Có thể lựa chọn gà trống thiến hay là gà giò đều được. Nếu không có gà thì thay thế bằng chân giò trước của lợn được luộc chính
- Nửa lít rượu trắng, 10 lon bia, 6 lon nước ngọt để đều 2 bên bàn thờ
Đối với gia đình khác nếu có sẵn đèn thờ thì sử dụng còn không có thì sử dụng nến cốc hoặc nến khi thắp hương. Lễ vật cần chuẩn bị bao gồm:
- 6 con ngựa vật cúng trong đó gồm 5 con ngựa với 5 màu đỏ, xanh, trắng, chàm tím. Và 5 bộ mũ kèm theo ngựa với cờ lệnh, kiếm và roi. Trên lưng mỗi con ngựa đặt 10 lễ tiền vàng. 1 con ngựa màu đỏ to hơn so với 5 con ngựa trên. Và cũng kèm theo các vật dụng như những con ngựa cúng khác.
- Cây vàng hoa đỏ
- Đĩa đựng 50 lễ vàng tiền dùng để dâng gia tiên
Bài văn khấn cúng tạ đất đầu năm
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Con kính lạy:
Quan đương xứ Thổ Địa chính thần.
Thổ Địa Ngũ phương Long mạch Tôn thần.
Hôm nay là ngày… tháng… năm…, nhằm tiết…
Chúng con là:…
Thành tâm sắm sanh phẩm vật, hương hoa phù tửu lễ nghi, trình cáo Chư vị Tôn Thần về việc lễ tạ thần linh Thổ Địa.
Gia đình chúng con nhờ có duyên lành mà đến an cư lạc nghiệp nơi này. Đội ơn thần linh Thổ Địa che chở, ban ân, đất này được phong thủy yên lành, khí sung, mạch vượng, bốn mùa không hạn ách tai bay, tám tiết có điềm lành tiếp ứng. Trong ngoài ấm êm, toàn gia mạnh khỏe. Nay nhằm ngày lành tháng tốt, gia đình chúng con sắm sửa lễ tạ mong báo đáp ân thâm, tỏ lòng tôn kính. Cúi xin Chư vị Tôn Thần lai giáng án tiền, nhận hưởng lễ vật, chứng minh tâm đức.
Cung kính nghĩ rằng thần linh Thổ Địa sẽ tùy duyên ứng biến phù hộ cho gia đình chúng con được an cư, đạt được những điều mong ước, cho nhà cao cửa rộng, cho tăng tài tiến lộc, cho nhân vật hưng long.
Âm dữ dương đồng, dốc lòng cầu khấn, cúi xin soi tận, ý khẩn tâm thành.
Kính thỉnh Bản gia tiên tổ liệt vị chân linh đồng lai hâm hưởng.
Cẩn cáo!
Ý nghĩa
Cảm tạ ơn sinh thành
Theo quan niệm xưa, Thổ Công là vị thần cai quản đất đai và tài lộc của gia đình; bảo vệ gia đình khỏi sự quấy rối của ma quỷ. Trong thời khắc chuyển sang năm mới, các gia đình tiến hành lễ cúng đất để cảm tạ những vị thần không biết mệt mỏi vì bình an của gia đình trong năm qua.
Thông qua tục cúng đất đầu năm, con cháu trong gia đình dâng lên ông bà tổ tiên những món ăn ngon. Và ý nghĩa nhất để cảm tạ ơn sinh thành, dưỡng dục của những thế hệ đi trước. Cảm tạ ông bà đã phù hộ cho gia đình gặp nhiều may mắn; vượt qua mọi khó khăn trong một năm qua.
Ý nghĩa cảm tạ thần linh và tổ tiên là ý nghĩa quan trọng nhất của tục cúng đất đầu năm. Thể hiện tinh thần uống nước nhớ nguồn; ăn quả nhớ kẻ trồng cây của Việt Nam; một nét đẹp văn hóa cần được duy trì; và truyền lại cho các thế hệ sau.
Cầu mong năm mới nhiều may mắn
Ý nghĩa của tục cúng đất đầu năm với mong ước nhận được những điều tốt đẹp trong năm tới. Các gia đình cầu cho năm tới mưa thuận gió hòa; đất đai tươi tốt và công việc làm ăn gặp nhiều thuận lợi; có thể biến nguy thành lành. Hơn nữa, lễ cúng đất đầu năm là lễ nghi cầu mong gia đình trong năm mới luôn có sức khỏe tốt. Không đau ốm bệnh tật và cuộc sống luôn bình an, hạnh phúc.
Lễ cúng đất đầu năm được thực hiện trước khi Táo Quân chầu trời. Người dân mong rằng ba vị Táo Quân sẽ báo cáo lại Ngọc Hoàng những điều hay tốt đẹp mà gia đình đã thực hiện được trong năm qua. Và mong được Ngọc Hoàng ban phát nhiều tài lộc.
Xua đuổi tà ma
Một trong những ý nghĩa quan trọng của tục cúng đất đầu năm là mong muốn được thần Thổ Địa hiển linh giúp đỡ người dân xua đuổi tà ma đang xuất hiện trong gia đình. Làm cho chúng sợ hãi và không dám quấy nhiễu cho gia đình trong năm tới. Để gia đình thuận buồm xuôi gió sống yên ổn.
Ngoài ra, người ta thường chuẩn bị thêm mâm cúng chúng sinh để an ũi và tiễn vong những vong hồn không được siêu thoát, tránh trường hợp vong hồn này ở lại gia đình quấy nhiễu, làm ra những chuyện không may.
Phong tục cúng đất đầu năm là một lễ nghi phổ biến tại Việt Nam. Là một bản sắc dân tộc tốt đẹp cần phát huy và truyền đến các thế hệ sau. Những thông tin chúng tôi gửi bạn rất cần thiết và quan trọng khi tiến hành lễ cúng tạ đất.